Erfrecht

Testament

Een testament is een eenzijdige rechtshandeling. In een testament bepaalt u wat u nalaat en aan wie. Een testament is een uiterste wilsverklaring die wordt opgemaakt bij de notaris.

Wanneer u overlijdt zonder testament is automatisch het wettelijke versterferfrecht van toepassing.

Dit versterferfrecht houdt feitelijk in dat de wet de erfgenamen indeelt. Dit gebeurt in een viertal groepen van bloedverwanten:

  • Groep 1: de partner en de kinderen van de overledene, waarbij de wettelijke verdeling van toepassing is.
  • Groep 2: de ouders van de overledene en hun afstammelingen, dus de broers en zusters van de overledene. Ontbreekt één van deze broers/zusters, dan treden diens kinderen in de plaats.
  • Groep 3: de grootouders van de overledene en hun afstammelingen.
  • Groep 4: de overgrootouders van de overledene en hun afstammelingen.

Wanneer u liever heeft dat uw vermogen naar anderen gaat of bijvoorbeeld deels naar goede doelen, dan moeten we afwijken van het versterferfrecht. De enige manier om af te wijken van de wettelijke regeling is door het opmaken van een testament.

 

 

Naast het benoemen van erfgenamen kunnen er veel andere dingen worden opgenomen in een testament. Denk bijvoorbeeld aan:

>            het minimaliseren van erfbelasting
>            het minimaliseren van de eigen bijdrage WLZ (voormalige AWBZ)
>            de stiefkinderen betrekken
>            executeur
>            koude kant uitsluiten
>            voogdij

Minimaliseren van erfbelasting

Wanneer we erfbelasting willen gaan besparen, doen we dit door simpelweg te sleutelen aan de wet. De wet maakt het mogelijk om op zes verschillende manieren aanpassingen aan te brengen op de zogenaamde wettelijke verdeling. Uiteraard zijn deze zes manieren niet allemaal interessant voor het besparen van erfbelasting, maar enkele mogelijkheden kunnen wij wél benutten. Belangrijk om te beseffen is dus dat de wettelijke verdeling gewoon van toepassing blijft en dat het gehele vermogen zodoende bij de langstlevende partner blijft. Hij/zij hoeft hiervan niets uit te betalen aan de kinderen. In de praktijk verandert er voor de langstlevende partner niets. Hij/zij blijft 100% beschermd en houdt de beschikking over het gehele vermogen (ongestoord voortleven).

Voor het besparen van erfbelasting zijn er diverse mogelijkheden. Denk bijvoorbeeld aan een:

  • Afvullegaat
  • Tweetrapsmaking
  • Rente
  • Wettelijke verdeling met aanpassing kindsdelen (1% – 99%)
  • Kleinkindlegaat

Minimaliseren van de eigen bijdrage WLZ (voormalige AWBZ)

Voor de langdurige zorg wordt een eigen bijdrage gerekend. De hoge bijdrage hiervan kan oplopen tot maximaal € 2.500 per maand. De WLZ gaat voor deze eigen bijdrage uit van de hoogte van uw inkomen, maar neemt hiernaast ook een percentage van uw vermogen (Box 3). De bijtelling van dit percentage van uw vermogen bij uw maandelijks vaste inkomen zorgt voor een veel hoger inkomen dan u feitelijk heeft, waardoor de eigen bijdrage vaak hoger is dan uw eigenlijke maandelijkse inkomen. Gevolg hiervan is dat men vaak gaat interen op het vermogen en dus ook op de erfdelen/vorderingen die de kinderen hebben verkregen na het overlijden van hun eerste ouder.

Om dit te voorkomen wordt in het testament opgenomen dat de kindsdelen uit de nalatenschap van hun overleden ouder bij opname van de langstlevende partner in een verzorgingstehuis, waarop de WLZ van toepassing is, opeisbaar worden. Hierdoor kunnen deze erfdelen niet langer worden meegenomen in de berekening van de eigen bijdrage voor de WLZ. Een dergelijke clausule is maatwerk en dient te worden bijgesteld wanneer er bijvoorbeeld sprake is van een opname in een particuliere zorginstelling.

Stiefkinderen

De wet maakt het mogelijk om stiefkinderen en pleegkinderen gelijk te trekken met (eventuele) eigen kinderen (biologische- en adoptief) kinderen. Voor de vrijstellingen en tarieven worden deze kinderen dan gezien als eigen kinderen, hetgeen veel erfbelasting kan besparen.

Executeur

Een executeur is de persoon die de erfenis gaat afwikkelen. Van A tot Z regelt de executeur alles. Van de erfbelastingaangifte tot het opzeggen van abonnementen en van het betalen van schulden tot het uitkeren van de erfdelen. Omdat er meerdere soorten executeurs zijn is het belangrijk goed advies hieromtrent in te winnen.

Het uitsluiten van de koude kant

In ieder testament staat tegenwoordig wel de clausule die de koude kant moet uitsluiten bij een eventuele echtscheiding. Deze clausule, die ook wel de “Joran van der Sloot” of “Monica Lewinsky” clausule wordt genoemd, zorgt ervoor dat de kinderen bij een echtscheiding niet de helft hoeven af te staan aan ‘de koude kant’.

Voogdij

Wanneer beide ouders zijn overleden en een kind is nog minderjarig, dan bepaalt de Rechtbank samen met de Kinderbescherming waar het kind zal worden opgevoed. Met een testament houdt u de regie zelf in handen.

Verder zijn in testamenten alle andere wenselijke clausules op te nemen, maar door de veelzijdigheid en complexiteit tussen de civielrechtelijke en fiscale kant, blijft een goed testament altijd maatwerk.

Levenstestament

In een levenstestament laat u niets aan het toeval over. Er kunnen omstandigheden zijn dat u zelf, tijdelijk of permanent, geen beslissingen (meer) kunt nemen. Denk bijvoorbeeld aan een langdurig of regelmatig verblijf in het buitenland, een opname in een revalidatiecentrum of wanneer iemand een hersenbloeding heeft gekregen of dement aan het worden is. U wijst nu u nog WILSBEKWAAM bent alvast iemand aan, die namens u belangrijke beslissingen mag nemen. Bij beslissingen op financieel gebied maar ook op medisch gebied kan deze aangewezen persoon u vertegenwoordigen.
U kunt natuurlijk ook voor verschillende onderdelen andere mensen aanwijzen.

Met een levenstestament houdt u zelf de regie in handen!

Maatwerk
Het samenstellen van een levenstestament is écht maatwerk. Ieder mens heeft immers weer andere persoonlijke voorkeuren en wensen. Het is belangrijk dat een levenstestament weloverwogen tot stand komt. Erfrecht Visie biedt hulp bij het zorgvuldig samenstellen van deze belangrijke notariële akte.

WLZ (Wet Langdurige Zor​g)
Door precies de juiste dingen op te nemen in een levenstestament, kunt u er voor zorgen dat uw spaargeld te zijner tijd NIET naar de zorginstelling/overheid gaat, maar alvast naar uw kinderen/erfgenamen kan gaan.

Volmacht versus Levenstestament
Een gewone volmacht is iets anders dan de notariële volmacht in een levenstestament. U heeft misschien van een dierbare een bancaire volmacht gekregen zodat u het financieel beheer voor deze persoon kunt voeren. Echter: het is vaak niet bekend dat ALS deze persoon WILSONBEKWAAM is geworden, deze volmacht dan niet meer gebruikt mag worden. Terwijl de volmacht dan juist gewenst is. Een gewone volmacht staat bovendien niet ingeschreven in het Centraal Levenstestament Register (CLTR) en de gewone volmacht wordt niet door alle banken, overheidsinstellingen et cetera erkend en/of geaccepteerd. Ook staat er niets in opgenomen aangaande medische zaken. De oplossing voor al deze zaken is er medio 2010 gekomen in de vorm van het levenstestament.

Drie onderdelen
Het levenstestament bestaat uit drie onderdelen: de algehele notariële volmacht, de medische volmacht en u kunt ook wilsverklaringen opnemen.
U wordt de volmachtgever en degene die u aanwijst als beslissingsbevoegde is de volmachtnemer.

Beperkingen
Het is mogelijk om verschillende beperkingen op te nemen om het risico op fraude te verkleinen en u bepaalt uiteraard zelf wanneer precies de volmacht in mag gaan.

Schenken (op papier)

Schenken op papier, ideaal om erfbelasting te besparen, maar laat u goed informeren, want er zitten écht wel wat haken en ogen aan. Het is helemaal afhankelijk van uw persoonlijke situatie.

Met de warme hand

Het schenken van geld, van vermogen, kan op verschillende manieren. Als uw vermogen op een bankrekening staat, dan kunt u het gewenste geldbedrag relatief makkelijk overmaken. De ontvanger dient wel schenkbelasting te betalen over het meerdere van het door de wet vrijgestelde bedrag.

Met de koude hand

Het kan ook zijn dat u uw geld toch liever op uw bankrekening wilt laten staan, bijvoorbeeld voor onverwachte toekomstige kosten of uitgaven. Of: misschien zit bij u het vermogen in uw huis, in de stenen, u bent zogezegd “steenrijk”. Dan heeft u een mooie optie: schenken op papier.

Erfbelasting besparen

Wanneer men wenst te gaan schenken om erfbelasting te besparen wordt er vaak gebruik gemaakt van een schenking op papier.

Hoe werkt Schenken op papier

Als u gaat schenken op papier, blijft het geschonken bedrag wel gewoon bij de schenker. Het geschonken bedrag staat dus gewoon op uw bankrekening, of het zit ‘in de stenen’, en u mag het ook gewoon spenderen. De schenking op papier is eigenlijk niets meer dan een belofte, dat wanneer de schenker overlijdt de kinderen een bedrag tegoed hebben. Dit bedrag wordt dan niet meer belast met erfbelasting. Even voor de duidelijkheid:  Indien bijna al uw vermogen in een woning zit, kan er dus ook geschonken worden. U hoeft dus niet te kunnen beschikken over deze gelden.

Notariële akte

De schenking op papier betreft een notariële akte.

U maakt dus bij elke schenking kosten voor de door de notaris op te stellen akte.

6% rente betalen aan de begitigde(-n)

De wetgever heeft verder bepaald, dat over het bedrag wat wordt geschonken, maar liefst 6% rente dient te worden voldaan aan de begiftigde(-n). De hoogte van deze rente is niet onderhandelbaar. Het bedrag van 6% per jaar dient feitelijk jaarlijks te worden overgeboekt naar de begiftigde(-n).

Even een rekenvoorbeeld:

Het bedrag dat jaarlijks belastingvrij aan een kind mag worden geschonken ligt in 2020 op € 5.515.

Zou er nu vijf jaar lang geschonken worden aan twee kinderen, dan krijgen zij uit de nalatenschap samen in totaal € 55.150 belastingvrij uitgekeerd bij het overlijden van de langstlevende ouder.

Over dit bedrag zou anders in het hoogste tarief: 20% aan erfbelasting worden geheven. De besparing door deze schenking op papier is dus maar liefst € 11.030 per persoon.

Nadeel = Voordeel

Nadeel zijn toch de kosten voor de notaris. Veel mensen haken hier op af. Gelukkig hebben wij de oplossing. Door een slimme truc is deze manier van schenken ook onderhands, zonder notariële akte, mogelijk.

Schenken en de WLZ

In verband met de Wet Langdurige Zorg is de schenking op papier of de onderhandse variant écht een uitkomst. Over de geldbedragen die worden geschonken kan namelijk worden bepaald, dat deze niet onder de reikwijdte vallen van de Wet Langdurige Zorg. Wanneer de langstlevende ouder dus naar een verzorgingshuis/verpleegtehuis gaat, kan worden voorkomen dat er een (te) hoge bijdrage moet worden betaald.

Schenken en de inkomstenbelasting

Door het schenken op papier blijft het vermogen bij de schenker (nogmaals: en kan hier gewoon alles mee doen). Voor de inkomstenbelasting echter is dit bedrag feitelijk weggegeven en weer terug geleend, waardoor er een schuld is ontstaan. Over deze “schuld” moet een rentevergoeding worden voldaan. Voor de schenker (doorgaans de persoon met het meeste vermogen) wordt het geschonken bedrag op papier niet meegeteld als vermogen in box 3. Daarnaast moet de schenker jaarlijks een bedrag aan rente betalen (6%), welk bedrag ook weer uit het vermogen van de schenker gaat en waarover dus ook geen belasting wordt betaald.

Een nadeel voor de Inkomstenbelasting kan zijn, dat het geschonken vermogen bij de kinderen wordt belast, maar wanneer zij nog niet veel vermogen hebben zal het bij hen ook vallen binnen de vrijstelling (2020: € 30.846)). Wanneer de kinderen zelf al wel (meer) vermogen hebben kan dit alsnog een mooi voordeel opleveren, omdat zij volledig worden gecompenseerd door de 6% rentevergoeding.

Thans is bekend dat de wijziging van Box 3 (vermogensrendementsheffing) nog niet doorgaan, waardoor schenkingen hun voordeel niet verliezen.

Handige tips

Er zijn wel een aantal handige tips waarover we u tijdens een gesprek kunnen informeren als u het schenken op papier wilt gaan opstarten.

Huwelijk(-svoorwaarden)

U BENT VOORNEMEMS TE GAAN TROUWEN?

Maar voordat u het “JA” woord geeft, denk dan even na over het opmaken van huwelijksvoorwaarden.

Vaak horen we: “de huwelijksvoorwaarden staan toch al in de wet tegenwoordig?!”

Dit is helaas niet waar.

DE WET TOT 2018

De Nederlandse wet bepaalde tot 2018, dat mensen die met elkaar in het huwelijk traden, automatisch in algehele gemeenschap van goederen gehuwd waren, tenzij door hen voordien huwelijksvoorwaarden waren gemaakt. Algehele gemeenschap van goederen houdt in, dat al hetgeen ieder van de echtgenoten bij het aangaan van het huwelijk bezit en tijdens het huwelijk verkrijgt, voor de helft gaat toebehoren aan de andere echtgenoot. De schulden van een echtgenoot zijn verhaalbaar op al hetgeen behoort tot de gemeenschap van goederen, en dus ook op de bezittingen, die oorspronkelijk door de andere echtgenoot zijn aangebracht of verkregen.

DE WET SINDS 2018

Sinds 1 januari 2018 is deze regeling iets gewijzigd.

Tegenwoordig vallen goederen die men heeft gekregen uit een erfenis of schenking automatisch niet meer in de gemeenschap. Deze goederen blijven dus privé.

Alle andere goederen (maar ook schulden) die tijdens het huwelijk worden verkregen zijn te allen tijde gezamenlijk.

 

ADMINISTRATIE

Makkelijk deze beperkte gemeenschap, maar let op, u dient hiervan wel een goede administratie bij te houden. Doet u dit niet dan loopt u het gevaar dat de privé-goederen bij een echtscheiding alsnog tot de gemeenschap zijn gaan behoren en u alsnog bij helfte moet gaan delen.

ONDERNEMING

Ook is het van belang om te kijken naar de onderneming.

Er dient namelijk een redelijke vergoeding voor kennis, vaardigheden en arbeid door de onderneming aan de gemeenschap te worden vergoed. Dit kan heel vervelende gevolgen hebben voor de continuïteit van de onderneming

BELEGGINGSVISIE

Verder kunnen de beleggingsvisie én het gemeenschappelijk inkomen (met betrekking tot de Overlijdens Risico Verzekering) flink roet in het eten gooien.

INFORMATIE

Het is belangrijk je goed te laten adviseren omtrent huwelijksvoorwaarden of andere voorwaarden omtrent het huwelijk of het omzetten hiervan.

Samenlevingsovereenkomst

Wat is samenwonen?

We hebben het over samenwonen als u met een partner, vriend of familielid op hetzelfde adres staat ingeschreven. Wel is het zo dat u maar met één persoon een samenlevingsovereenkomst kunt hebben.

Deze samenlevingsovereenkomst kan zowel notarieel als onderhands worden vastgelegd.

Wat regelen we?

–              financiële gelijkstelling met gehuwden (dezelfde vrijstellingen als bij een huwelijk zijn                 op u van toepassing)

Deze gelijkstelling geldt alleen op belasting technisch gebied. Hierdoor is het mogelijk om tienduizenden euro’s aan erfbelasting te besparen.

–              fiscaal partnerschap (samen aangifte doen voor de inkomsten belasting)

Nu heeft het fiscaal partnerschap (bijna) alleen maar voordelen, maar toch is het altijd goed om even naar de persoonlijke situatie te kijken, want indien er sprake is van toeslagen dan kunnen sommige keuzes soms beter even worden uitgesteld.

–              partner pensioen (bij overlijden recht hebben op elkaars pensioen)

Het bijzonder nabestaanden pensioen dat je opbouwt vervalt aan het fonds, indien er geen samenwoon partner is. Een samenlevingsovereenkomst kan dit eenvoudig voorkomen en er voor zorgen dat dit pensioen bij de partner terecht komt.

–              medische volmacht (op medisch gebied iets voor elkaar kunnen beslissen)

Een samenlevingsovereenkomst is voornamelijk een fiscale aangelegenheid, maar toch zijn er veel civielrechtelijk dingen te regelen, zoals de medische volmacht. Door deze volmacht kan de partner gesprekken voeren met artsen en andere medische beslissingen nemen.

–              verblijvensbeding (de gezamenlijke goederen “erven” op moment van overlijden)

Door het verblijvensbeding, gaan de gezamenlijke goederen (bijvoorbeeld de woning) automatisch naar de partner en niet naar de erfgenamen. Maar let op het verblijvensbeding kan ook nadelige gevolgen hebben.

–              afspraken voor tijdens de samenwoning (wie betaalt wat?)

De kosten van de huishouding, de hypotheek, de studieschuld: wie betaalt wat en in welke verhouding?

–              afspraken voor wanneer de samenleving eindigt (wie krijgt wat?)

Indien de relatie eindigt, voor wie is dan wat? Wie krijgt de tafel, de bank of de klok. Door duidelijke afspraken in de samenlevingsovereenkomst worden veel problemen al voorkomen.

Let op: samenwoners erven niet van elkaar. Indien u wel wenst te erven van elkaar dient u een testament te maken.

Verklaring van erfrecht

Een verklaring van erfrecht is een verklaring van een notaris, waarin de notaris meldt wie erfgenamen van een overledene zijn en wie er (eventueel als gevolmachtigde of als executeur) over de nalatenschap mag beschikken. In een verklaring van executele is vastgelegd wie er tot executeur benoemd is en welke bevoegdheden deze executeur heeft. Een verklaring van erfrecht en/of executele dient te worden opgesteld om de nalatenschap van een overledene te kunnen afwikkelen en bijvoorbeeld de gelden bij de bank(en) te kunnen opvragen.

WAT IS ER NODIG VOOR EEN VERKLARING VAN ERFRECHT

Om een verklaring van erfrecht te kunnen opstellen heeft de notaris een aantal zaken nodig, zoals:

  • het/de geldende testament(-en) als uit onderzoek bij het Centraal Testamenten Register blijkt dat de overledene uiterste wilsbeschikkingen heeft gemaakt;
  • de resultaten van het door de notaris bij de gemeentelijke basisadministratie uit te voeren afstammelingenonderzoek. De notaris is hierbij afhankelijk van de gemeente en u dient er rekening mee te houden dat dit enige weken in beslag kan nemen; en
  • schriftelijke verklaringen van de erfgenamen omtrent de wijze van aanvaarding van de nalatenschap.

Wijze van aanvaarden

Als erfgenaam heeft u in principe drie manieren om met de nalatenschap om te gaan, die wij hieronder zullen toelichten.

  1. Zuiver aanvaarden

U kunt de nalatenschap aanvaarden. Hiermee aanvaardt u zowel de bezittingen als de schulden van de nalatenschap. Indien er meer schulden dan bezittingen zijn, bent u met uw eigen vermogen aansprakelijk voor deze schulden. Dit geldt niet alleen voor de reeds bestaande schulden, maar ook voor de schulden die pas later bekend worden. De notaris maakt voor u een verklaring van zuivere aanvaarding, die u op het notariskantoor (of ten overstaan van een notaris bij u in de buurt die uw identiteit kan vaststellen middels een ‘legalisatieverklaring’) dient te Ondertekenen.

  1. Verwerpen

U kunt de nalatenschap verwerpen. U bent dan géén erfgenaam. Door de verwerping kunt u geen aanspraak meer maken op de nalatenschap, ook niet als later blijkt dat de nalatenschap een positief saldo heeft. (De kinderen van de verwerper erven overigens vaak in de plaats van de verwerper.) Om te verwerpen moet u een verklaring afleggen bij de rechtbank. De kosten hiervan komen voor uw eigen rekening. Om te kunnen verwerpen mag u zich niet als erfgenaam gedragen hebben. Als u bijvoorbeeld al spullen uit de woning heeft meegenomen, heeft u zich als erfgenaam gedragen en kunt u niet meer verwerpen.

  1. Beneficiair aanvaarden

U kunt de nalatenschap tenslotte ook aanvaarden onder het voorbehoud dat er een positief saldo is. Dan bent u niet met uw eigen vermogen aansprakelijk voor een negatief saldo van de nalatenschap. Ook hier geldt dat u zich niet als erfgenaam gedragen mag hebben. Het beneficiair aanvaarden van een nalatenschap brengt vrij hoge kosten met zich mee. Aan de afwikkeling van een beneficiair aanvaarde nalatenschap zijn namelijk een namelijk aantal formaliteiten verbonden, zoals:

  • het afleggen van een verklaring bij de rechtbank;
  • het op formele wijze afwikkelen van de nalatenschap door de erfgenamen, die als vereffenaar optreden;
  • het plaatsen van een advertentie in een dagblad om onbekende schuldeisers op te roepen; en
  • het opmaken van een boedelbeschrijving.

Na indiening van de boedelbeschrijving kan de rechter bepalen dat verdere formaliteiten in acht moeten worden genomen. Het niet in acht nemen van de formaliteiten kan ertoe leiden dat men toch volledig aansprakelijk wordt gesteld voor de schulden.